ESP32 Preferences – บันทึกค่าการตั้งค่าแบบถาวร

Q: จะลบค่าใน Preferences ต้องทำยังไง?

ใช้ preferences.remove("key_name") หรือลบทั้งหมดด้วย preferences.clear()

เก็บค่าการตั้งค่า ESP32 แบบถาวรด้วย Preferences

บทนำ:

Preferences คืออะไร?

Preferences เป็นคลาสที่อยู่ใน Arduino Core for ESP32 ใช้สำหรับ จัดเก็บข้อมูลถาวร (non-volatile storage) ลงในหน่วยความจำแฟลชของบอร์ด โดยข้อมูลจะ ไม่หายแม้ปิดไฟ เหมาะกับการเก็บค่าการตั้งค่าต่าง ๆ เช่น:

ค่าคอนฟิกอุปกรณ์ (เช่น ตั้งเวลาเปิด/ปิดอัตโนมัติ)
ค่าเซตพ้อยต์อุณหภูมิ
ค่ารหัส Wi-Fi
สถานะอุปกรณ์ล่าสุด

แล้วมันต่างจาก EEPROM ยังไง?

แม้ Preferences และ EEPROM จะใช้เก็บข้อมูลถาวรเหมือนกัน แต่มีความแตกต่างหลัก ๆ ดังนี้:

จุดเปรียบเทียบ	Preferences	EEPROM
รองรับหลาย key	✅ ใช้ key เป็นชื่อแยกแต่ละค่า	❌ ใช้เป็น byte address
ใช้งานง่ายกว่า	✅ ใช้ฟังก์ชัน `putString()`, `getInt()` ฯลฯ	❌ ต้องกำหนด byte address เอง
มีระบบ namespace	✅ จัดกลุ่มข้อมูลได้	❌ ไม่มีระบบจัดกลุ่ม
ความปลอดภัยข้อมูล	✅ มีระบบ commit อัตโนมัติ	❌ ต้องระวังเขียนทับ address

ดังนั้นหากคุณใช้ ESP32 ไม่จำเป็นต้องย้อนกลับไปใช้ EEPROM เลย เพราะ Preferences ถูกออกแบบมาให้ใช้งานได้สะดวกและปลอดภัยกว่าโดยตรง

ทำไมต้องใช้ Preferences กับ ESP32?

เหตุผลที่ควรใช้ Preferences มีหลายข้อ โดยเฉพาะในการสร้างระบบ Smart Farm หรือ IoT เช่นระบบ PoPo ที่ต้อง:

✅ จำค่าตั้งเวลาอุปกรณ์ (เช่น เปิดพัดลมเวลา 10:00 น.)

✅ จำค่า Wi-Fi ที่ผู้ใช้ป้อน (เพื่อเชื่อมต่ออัตโนมัติเมื่อรีสตาร์ท)

✅ เก็บสถานะ “เปิด/ปิดอัตโนมัติ” หรือโหมดต่าง ๆ

✅ ทำให้ระบบ รีสตาร์ทแล้วทำงานต่อได้ทันที โดยไม่ต้องตั้งค่าใหม่ทุกครั้ง

โดยรวมแล้ว Preferences คือเครื่องมือสำคัญที่ช่วยให้ ESP32 กลายเป็นอุปกรณ์อัจฉริยะที่ “จำได้” และ “ทำต่อ” ได้แม้ไฟดับหรือบอร์ดรีสตาร์ท

รายละเอียดพื้นฐานของ — ESP32 คืออะไร พร้อมจุดเด่นและวิธีเริ่มต้นใช้งาน

เริ่มต้นใช้งาน Preferences บน ESP32

หลังจากรู้แล้วว่า Preferences คืออะไรและทำไมถึงควรใช้ มาดูวิธีเริ่มต้นใช้งานกันเลยครับ ง่าย ๆ ไม่กี่บรรทัดก็ใช้ได้แล้ว

1. การ import ไลบรารี `Preferences.h`

ก่อนอื่นต้อง include ไลบรารีนี้เข้าไปในโค้ดของเราก่อนครับ

#include

2. การประกาศตัวแปร Preferences และเริ่มต้นใช้งาน

Preferences prefs; // ประกาศตัวแปร prefs สำหรับเรียกใช้งาน

ในการเริ่มใช้งาน ต้องเรียก prefs.begin() ก่อน โดยมีรูปแบบดังนี้:

prefs.begin("my-app", false);

พารามิเตอร์	อธิบาย
`"my-app"`	ชื่อ namespace ใช้แยกกลุ่มข้อมูล
`false`	ถ้า `false` = อ่าน/เขียน, ถ้า `true` = อ่านอย่างเดียว

3. การเก็บค่า (`put`) และเรียกคืนค่า (`get`)

Preferences รองรับหลายประเภทข้อมูล เช่น int, float, String ตัวอย่างเช่น เราอยากเก็บค่าอุณหภูมิตั้งต้นไว้:

// บันทึกค่า
prefs.putFloat("tempSet", 25.5);

// อ่านค่า
float temp = prefs.getFloat("tempSet", 0.0); // ถ้าไม่มีค่าให้ใช้ 0.0 แทน

หรือถ้าเป็นข้อความ:

prefs.putString("wifiPass", "12345678");

String pass = prefs.getString("wifiPass", "defaultpass");

✅ Tip: อย่าลืมปิดเมื่อใช้เสร็จ เพื่อเคลียร์หน่วยความจำ

prefs.end();

สรุปโครงสร้างแบบสั้น ๆ

#include <Preferences.h>
Preferences prefs;

void setup() {
  Serial.begin(115200);
  prefs.begin("my-app", false);          // เริ่มใช้งาน Preferences
  prefs.putInt("count", 10);             // บันทึกค่า
  int value = prefs.getInt("count", 0);  // ดึงค่ากลับมา
  Serial.println(value);
  prefs.end();                           // ปิดการใช้งาน
}

ตัวอย่างการใช้งาน Preferences บน ESP32

การใช้ Preferences ช่วยให้บอร์ด ESP32 “จำค่าเดิมได้” แม้จะปิดไฟหรือรีเซ็ตไปแล้ว โดยเฉพาะในระบบ Smart Farm ที่ต้องเก็บค่า config ต่าง ๆ ของผู้ใช้ไว้ให้พร้อมใช้งานทุกครั้งที่เปิดเครื่อง

✅ 1. เก็บ ชื่ออุปกรณ์ ที่ผู้ใช้ตั้งเอง

#include <Preferences.h>
Preferences prefs;

void saveDeviceName(String name) {
  prefs.begin("config", false);
  prefs.putString("deviceName", name);
  prefs.end();
}

String loadDeviceName() {
  prefs.begin("config", true);
  String name = prefs.getString("deviceName", "MyESP32");
  prefs.end();
  return name;
}

🔧 ใช้ในระบบ PoPo เพื่อแสดงชื่ออุปกรณ์ในหน้าแอป เช่น “พัดลมโรงเรือน”, “แสงสว่างโซน A”

✅ 2. เก็บค่า เซ็ตพอยต์ความชื้น (Humidity Setpoint)

void saveHumiditySetpoint(float humidity) {
  prefs.begin("config", false);
  prefs.putFloat("humSet", humidity);
  prefs.end();
}

float loadHumiditySetpoint() {
  prefs.begin("config", true);
  float humidity = prefs.getFloat("humSet", 50.0); // ค่า default = 50%
  prefs.end();
  return humidity;
}

📌 นำไปใช้เปรียบเทียบกับค่าความชื้นจริง ถ้าต่ำกว่าก็เปิดปั๊มน้ำอัตโนมัติ

✅ 3. 3. เก็บค่า WiFi SSID/Password แบบปลอดภัย

void saveWiFiConfig(String ssid, String password) {
  prefs.begin("wifi", false);
  prefs.putString("ssid", ssid);
  prefs.putString("pass", password);
  prefs.end();
}

void loadWiFiConfig(String &ssid, String &password) {
  prefs.begin("wifi", true);
  ssid = prefs.getString("ssid", "");
  password = prefs.getString("pass", "");
  prefs.end();
}

🔐 ข้อมูล SSID และรหัสผ่านจะถูกเก็บในหน่วยความจำแฟลช ไม่หลุดหายเมื่อรีสตาร์ท และไม่ต้องใส่ใหม่ทุกครั้ง

การใช้งาน	Key	Namespace	ประเภทข้อมูล
ชื่ออุปกรณ์	`"deviceName"`	`"config"`	`String`
Setpoint ความชื้น	`"humSet"`	`"config"`	`float`
WiFi SSID/Pass	`"ssid"`, `"pass"`	`"wifi"`	`String`

ข้อควรระวังและแนวทางที่ดีเมื่อใช้ Preferences กับ ESP32

แม้ว่า Preferences จะใช้ง่ายและสะดวกมาก แต่ก็มีข้อควรระวังที่สำคัญ และแนวทางดี ๆ ที่ช่วยให้ระบบของคุณทำงานได้ยาวนานและมีระเบียบมากขึ้น

⚠️ 1. อย่าเขียนข้อมูลถี่เกินไป (Flash Wear)

หน่วยความจำ Flash ของ ESP32 มี อายุจำกัด ประมาณ 10,000 – 100,000 ครั้งในการเขียนต่อ 1 บล็อก

🔥 ถ้าคุณ prefs.putXXX() บ่อย ๆ เช่น ทุกวินาที หรือทุกครั้งที่มีเซนเซอร์เปลี่ยนค่า = Flash เสื่อมไวแน่นอน

แนวทางที่ดี:

เขียนเมื่อจำเป็น เช่น เมื่อผู้ใช้กด “บันทึก” ในแอป
หลีกเลี่ยงเขียนใน loop()
ตั้ง flag ว่า “ข้อมูลเปลี่ยนแล้ว” ค่อยเขียน

bool needToSave = false;
if (humiditySetpointChanged) {
  needToSave = true;
}

if (needToSave) {
  prefs.begin("config", false);
  prefs.putFloat("humSet", newHumidity);
  prefs.end();
  needToSave = false;
}

2. แยก namespace ตามหมวดหมู่ (เพื่อความเป็นระเบียบ)

Preferences รองรับ namespace ให้คุณจัดกลุ่มข้อมูลได้ เช่น:

prefs.begin("config", false); // สำหรับค่าเซ็ตพอยต์
prefs.begin("wifi", false); // สำหรับ WiFi SSID/Password
prefs.begin("user", false); // สำหรับชื่ออุปกรณ์

ทำให้โค้ดอ่านง่าย แก้ไขง่าย และไม่ชนกันเวลาโปรเจกต์ใหญ่ขึ้น

3. เคล็ดลับการ Debug ค่าที่เก็บไว้

วิธีดูค่าทั้งหมดที่เก็บไว้ใน namespace:

Preferences prefs;
prefs.begin("config", true);

Serial.println(prefs.getFloat("humSet", 0));
Serial.println(prefs.getInt("timerHour", 0));
Serial.println(prefs.getBool("autoMode", false));

prefs.end();

อย่าลืมใส่ค่า default เผื่อในกรณีที่ยังไม่เคยบันทึกค่าลบค่าที่เคยเก็บไว้ (สำหรับ reset หรือ debug):

prefs.begin("config", false);
prefs.clear(); // ลบทุก key ใน namespace นี้
prefs.end();

🎯 สรุปแนวทางที่ดี:

แนวทาง	อธิบาย
เขียนข้อมูลเฉพาะเมื่อจำเป็น	ลดการสึกหรอของ Flash
แยก namespace ชัดเจน	ทำให้โค้ดดูแลง่าย
ใส่ default value เสมอ	กันโค้ดพังเมื่อยังไม่มีข้อมูล
ใช้ `clear()` สำหรับ debug	ล้างค่าเพื่อลองใหม่ได้เร็ว

“หากยังไม่รู้จัก ESPAsyncWebServer มาก่อน แนะนำให้อ่านคู่มือฉบับเต็มก่อนใช้งานจริง”
🔗 ESPAsyncWebServer Guide

ตัวอย่างโค้ดเต็ม: การใช้งาน Preferences เก็บค่าและเรียกคืนค่า

🎯 เป้าหมายของโค้ด

บันทึกชื่ออุปกรณ์
บันทึกค่า Setpoint ความชื้น
โหลดค่าทั้งสองจาก Flash เมื่อบอร์ดเปิดใหม่

#include <Preferences.h> //  โหลดไลบรารี Preferences
Preferences prefs; //  สร้างตัวแปร prefs เพื่อใช้งาน

String deviceName; //  ตัวแปรเก็บชื่ออุปกรณ์
float humiditySetpoint; //  ตัวแปรเก็บค่าเซ็ตพอยต์ความชื้น

void setup() {
Serial.begin(115200); //  เปิด Serial Monitor สำหรับดูผล

//  เริ่มต้นใช้งาน Preferences ใน namespace "config"
prefs.begin("config", false); // false = อนุญาตให้อ่าน/เขียน

//  ดึงค่าจาก Flash หากเคยบันทึกไว้, ถ้าไม่เคย จะใช้ค่าตั้งต้น
deviceName = prefs.getString("devName", "MyDevice"); // default: MyDevice
humiditySetpoint = prefs.getFloat("humSet", 50.0); // default: 50%

//  แสดงค่าที่โหลดมา
Serial.println("ชื่ออุปกรณ์: " + deviceName);
Serial.print("เซ็ตพอยต์ความชื้น: ");
Serial.println(humiditySetpoint);

prefs.end(); //  ปิด Preferences เมื่อใช้งานเสร็จ
}

void loop() {
// ตัวอย่าง: ถ้าผู้ใช้ส่งค่ามา (เช่นจาก Serial หรือแอป)
// เราจะจำลองการบันทึกค่าใหม่
delay(10000); // รอ 10 วินาที (จำลองว่าเกิด event)

//  บันทึกค่าชื่อใหม่และค่าเซ็ตพอยต์ใหม่
deviceName = "FAN_ZONE_A";
humiditySetpoint = 60.5;

prefs.begin("config", false);
prefs.putString("devName", deviceName);
prefs.putFloat("humSet", humiditySetpoint);
prefs.end();

Serial.println("บันทึกค่าลง Flash แล้ว");
Serial.println("ชื่ออุปกรณ์ใหม่: " + deviceName);
Serial.print("เซ็ตพอยต์ใหม่: ");
Serial.println(humiditySetpoint);

while (true); // จบ loop เพื่อไม่ให้เขียนซ้ำอีก
}

🔍 คำอธิบายสั้น ๆ:

คำสั่ง	ความหมาย
`prefs.begin("config", false);`	เริ่มใช้งาน namespace ชื่อ “config” (false = เขียนได้)
`prefs.getString("devName", "MyDevice")`	ดึงค่าชื่ออุปกรณ์ ถ้าไม่มีใช้ `"MyDevice"`
`prefs.putFloat("humSet", humiditySetpoint)`	บันทึกค่า setpoint แบบ float ลง Flash
`prefs.end();`	ปิดการใช้งาน Preferences เพื่อคืนหน่วยความจำ

✅ สรุป:

ใช้งานง่ายมาก แค่ 3 ขั้นตอน: begin → put/get → end
ใช้กับทุกโปรเจกต์ที่ต้อง “จำค่า” ได้เลย
ปลอดภัยกว่า EEPROM และอ่านง่ายกว่ามาก

หากคุณต้องการสร้างระบบเชื่อมต่อ WiFi แบบไม่ต้องแก้โค้ดทุกครั้ง พร้อมกับบันทึก SSID และรหัสผ่านแบบถาวรด้วย `Preferences` ✅ แนะนำเรียนรู้จากคอร์สเต็ม: 🔗 WiFiManager กับ ESP32 พร้อมใช้ Preferences

✅ FAQ (คำถามที่พบบ่อย)

Q: Preferences ต่างจาก EEPROM ยังไง?
A: Preferences ใช้ NVS (Non-volatile storage) ซึ่งปลอดภัยกว่า จัดการข้อมูลเป็น key-value ใช้ง่ายกว่า EEPROM

Q: เขียนข้อมูลบ่อย ๆ จะทำให้ flash เสื่อมหรือเปล่า?
A: ใช่ครับ แนะนำให้เขียนเฉพาะตอนที่มีการเปลี่ยนค่า ไม่ควรเขียนใน loop บ่อย ๆ

Q: เก็บ password WiFi ด้วย Preferences ปลอดภัยไหม?
A: ปลอดภัยระดับหนึ่งสำหรับงานทั่วไป แต่ไม่ควรใช้กับงานที่ต้องการความปลอดภัยสูงแบบ IoT Cloud

Q: จะลบค่าใน Preferences ต้องทำยังไง?
A: ใช้ preferences.remove("key_name") หรือลบทั้งหมดด้วย preferences.clear()